روانکار چیست؟
عمل روانکاری در ضمن نرم ساختن حرکت و کاهش مقاومت ناشی از اصطحکاک به وسیله استفاده از یک ماده مناسب (جامد یا مایع) بین سطوح دو جسم متحرک، منجر به کاهش تلفات انرژی مکانیکی میشود. این عمل با جداسازی نسبی سطوح به وسیله یک غشاء، باعث کاهش صدمات به سطوح درگیر میگردد. موادی که دراین فرآیند (عمل روانکاری) استفاده میگردد، روانکار نام دارد.
کاربرد و محل استفاده از روانکارها
- موتور های احتراق داخلی (مانند ماشینها، موتورسیکلتها، کشتی، قطار و..)
- سیستم های انتقال قدرت
- تجهیزات مورد استفاده در صنایع (مانند سیستم های هیدرولیکی، کمپرسورها، توربین ها، جعبه دنده ها و...)
- صنایع دریایی (کشتی ها، نفت کشها، شناورها و...)
- لوکوموتیو ها و صنایع ریلی
- نیروگاه ها و صنایع مولد برق (نیروگاه های مقیاس کوچک، متوسط و بزرگ و...)
عملکرد ها و ویژگی های روانکارها
- هدف اولیه روانکاری کاهش سایش در ماشین ها به وسیله کاهش اصطحکاک میباشد.
- روانکارها اجازه رسوب گذاری ناخالصی هایی مانند فلزات، گرد و خاک و یا مواد کربنی که در اثر احتراق ناقص به وجود میآیند را در داخل موتور نمیدهند.
- روانکارها نیروهایی که به سطوح درگیر اصطحکاک وارد میشوند را انتقال داده و به صورت یکنواخت پخش میکنند.
- خنک کنندگی: روانکارها گرمای ایجاد شده بر اثر اصطحکاک را ان و سیستم روانکاری آن را جذب میکند.
- این ترکیبات سطوح را در برابر زنگ زدگی که بر اثر حضور اکسیژن، رطوبت و یا گازهای خورنده در هوا ایجاد میشود، محافظت میکند.
- روانکارها قسمت های در تماس ماشین ها را با جلوگیری از نشت گاز تزریق شده به سیلندرها یا ورود آب و گرد و غبار به داخل سیلندر، آب بندی میکنند.
براین اساس، روانکارها را میتوان مانند خون در بدن تصور کرد که به حفاظت از تجهیزات کمک کرده و باعث افزایش طول عمر آنها میشوند. به طور خلاصه میتوان به شباهت های موجود بین خون و روانکار به شرح ذیل اشاره کرد:
عملکرد و وظایف روانکار |
عملکرد و وظایف خون |
---|---|
از خوردگی و زنگ زدگی جلوگیری میکند. |
نقش ضد باکتری دارد. |
به جلوگیری از ایجاد مواد و شرایط غیرعادی و بسته شدن مسیر و کانال های روانکاری جلوگیری میکند. |
به جلوگیری از ایجاد ناهنجاری ها در خون و سیستم گردش خون کمک میکند. |
از سایش و اصطحکاک جلوگیری میکند. |
مواد مغذی را تأمین و فراهم میکند |
وضعیت ماشین و تجهیزات را ارزیابی میکند. |
وضعیت بدن را ارزیابی میکند |
مواد خارجی را از سیستم جدا و حذف میکند |
مواد زائد را جدا و دفع میکند |
مکانیسم روانکاری
به طور کل، شرایط عملکرد یک روانکار برحسب ضخامت فیلم تشکیل شده، به 3 گروه تقسیم بندی میگردد: